Κατ’ αρχήν, κάθε ορισμός για την ελευθερία πρέπει να
απαντάει σε τρία βασικά ερωτήματα: ελευθερία τίνος, από ποιόν, από τι[1];
Πολιτική ελευθερία τίνος λοιπόν; Η πολιτική ελευθερία αφορά τους λαούς και τις
κοινωνίες τους. Άρα, πολιτική ελευθερία εννοούμε εδώ την ελευθερία των λαών.
Αλλά ελευθερία από ποιόν; Ελευθερία από δυνάστες, τυράννους, κατακτητές, είτε
αυτοί προέρχονται από το εσωτερικό της κοινωνίας είτε από το εξωτερικό.
Ελευθερία από τι; Ελευθερία αντίστοιχα, από κάθε τυραννικό ή δεσποτικό
καθεστώς, που περιορίζει έναν λαό, τον καταπιέζει και τον υποτάσσει για να του
επιβάλλει συμφέροντα ξένα προς αυτόν. Όταν λοιπόν αναφερόμαστε στην πολιτική
ελευθερία, αναφερόμαστε ουσιαστικά στην ελευθερία των λαών από την καταπίεση
και την υποταγή σε κάθε είδος τυράννων και σε κάθε μορφής τυραννικών
καθεστώτων.
Η πολιτική ελευθερία ωστόσο δεν έχει μόνο αρνητικό
περιεχόμενο. Δεν είναι απλώς ελευθερία ενός λαού από κάτι – στην προκειμένη
περίπτωση από την καταπίεση και την υποταγή. Είναι ακόμα περισσότερο ελευθερία
για κάτι, ελευθερία για την επίτευξη κάποιου σκοπού. Η πολιτική ελευθερία δεν
έχει νόημα όταν απλά αποκλείει την υποδούλωση της κοινωνίας σε δεσπότες και
τυράννους. Πρέπει και να εξασφαλίζει την κυριαρχία του λαού πάνω στην ζωή και
την εξέλιξη της κοινωνίας. Για να υπάρχει λοιπόν αυθεντική πολιτική ελευθερία
πρέπει να ισχύει το εξής: από την μία να μην επιτρέπω στον τύραννο να υποτάξει
την κοινωνία μου κι από την άλλη να κυριαρχώ εγώ ο λαός πάνω της. Αυτό είναι
και το νόημα της πολιτικής ελευθερίας, να έχω ως λαός την πρωτογενή εξουσία να
ορίζω ο ίδιος την μοίρα μου σύμφωνα με την βούλησή μου. Έτσι μπορούμε να πούμε
ότι,
«η πολιτική ελευθερία, είναι η
κατάσταση που απολαμβάνει ένας λαός όταν ελεύθερος από κάθε είδος εξουσίας,
γίνεται ο ίδιος κυρίαρχος της μοίρας
του».
Είμαι πολιτικά ελεύθερος, σημαίνει ότι είμαι κυρίαρχος της
μοίρας μου. Άρα, πολιτικά ελεύθερος είναι μόνο ο λαός που είναι κυρίαρχος της
μοίρας του. Που μπορεί δηλαδή να ορίζει ο ίδιος την τύχη του σύμφωνα με την
βούλησή του. Όμως για να ορίζει ο ίδιος ο λαός την τύχη του, πρέπει να παίρνει
ο ίδιος τις αποφάσεις και κανένας άλλος. Πρέπει δηλαδή να κυβερνάει ο ίδιος τον
εαυτό του. Άρα να αυτοκυβερνάται. Η αυτοκυβέρνηση είναι ο θεμέλιος λίθος για
την πολιτική ελευθερία ενός λαού. Κυβερνώντας ένας λαός τον εαυτό του, καταργεί
κάθε εξουσία που ασκείται πάνω του από τους σφετεριστές της ελευθερίας του και
γίνεται κυρίαρχος της μοίρας του.
Είπαμε προηγουμένως ότι για να έχει μία κοινωνία πολιτική
ελευθερία πρέπει να ορίζει η ίδια την τύχη της ελεύθερη από κάθε εξουσία ξένη
προς αυτήν. Είπαμε επίσης ότι για να ορίζει μία κοινωνία την τύχη της πρέπει να
είναι κυρίαρχη, να κυβερνάει δηλαδή η ίδια τον εαυτό της και κανένας άλλος.
Κατά συνέπεια, όσο περισσότερο ένα πολιτικό σύστημα επιτρέπει σε μία κοινωνία
να κυβερνάει η ίδια τον εαυτό της και αποκλείει την υποταγή της σε δυνάμεις έξω
από αυτήν, τόσο περισσότερο ο λαός απολαμβάνει το ιδανικό της πολιτικής
ελευθερίας. Συνεπώς, το εύρος (ή η στενότητα) της πολιτικής ελευθερίας που
απολαμβάνει ένας λαός, εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο το πολιτικό σύστημα
κατορθώνει το εξής: να επιτρέπει την αυτοκυβέρνηση της κοινωνίας και ταυτόχρονα
να αποτρέπει την υποταγή της σε συμφέροντα έξω από αυτήν.
Τώρα το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι, αν θωρήσουμε
την αυτοκυβέρνηση της κοινωνίας και την μη υποταγή της σε ξένα συμφέροντα ως
τις αναγκαίες συνθήκες για την κατασκευή πολιτικής ελευθερίας, τότε πώς μπορεί
ένα πολιτικό σύστημα να την κατασκευάσει; Με άλλα λόγια με ποιόν τρόπο ένα
πολιτικό σύστημα επιτρέπει στην κοινωνία να κυβερνάει τον εαυτό της και με
ποιόν τρόπο αποτρέπει να την εξουσιάζουν ξένα συμφέροντα;
Με την Λαϊκή Κυριαρχία και την Εθνική Κυριαρχία είναι η
απάντηση. Οι δύο αυτές αρχές εξασφαλίζουν στην κοινωνία την δυνατότητα να
ορίζει την μοίρα της σύμφωνα με την βούλησή της, αποκλείοντας την υποταγή της,
η μεν λαϊκή κυριαρχία στους εσωτερικούς εχθρούς της και η δε Εθνική Κυριαρχία
στους εξωτερικούς εχθρούς της.
Πηγή: Αναστάσιος Π.
Συριανός, "Το Συμβόλαιο της Υποταγής: πώς το Σύνταγμα καταστρέφει την
ελευθερία μας και πώς να την ανακτήσουμε", Εκδόσεις Οσελότος (2012).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου